نظریه سیاسى قرآن و نهج‌البلاغه در نگاه تطبیقى
نویسنده
چکیده مقاله:
نظریه سیاسى امام على - نظریه سیاسى قرآن - در مباحث نظرى حکومت، رهبرى، مشروعیت، وظایف حکومت و مشارکت سیاسى در مقایسه با سایر دیدگاه‌هاى سیاسى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. نظریه سیاسى که پیدایى، عملکرد، اطاعت و هدفها را در حکومت به مطالعه مى‌گیرد به دینى و غیردینى تقسیم مى‌شود. نهج‌البلاغه اهمیّت ویژه‌اى براى بازیافت و بازخوانى نظریه سیاسى - دینى امام على(ع) دارد. زیرا على(ع) - که به جامعیت قرآن باور داشت و خود را عالم و عامل بدان مى‌دانست - این کتاب را به یادگار گذاشته است. از منظر امام على (ع) حکومت جانشین خداوند است و براساس شایستگى‌هایى به انبیا و جانشینان آنان واگذار مى‌شود تا مجریانِ فرامینِ الهى در زمین باشند. شایستگى‌هاى خلیفه در چارچوب آگاهى، توانایى و روحیه تعبد قابل مطالعه مى‌باشد. این شرایط همه‌جایى و همه زمانى مى‌نماید. تمام کارگزاران حکومتى براساس این شایستگى‌ها استخدام مى‌شوند. شایستگى‌هایى از این نوع در پژوهشهاى فرادینى گذشته و حال مطرح بوده و هست ولى شفافیت و ضمانت نظریه قرآن را ندارد. در بخش وظایف، نظریه سیاسى قرآن با نظریه سنتى فرادینى همخوانى نسبى دارد که تربیت را در کنار آسایش مردم به رسمیت مى‌شناسد. حکومت دینى به اصلاح، آسایش و امنیت مردم اهتمام دارد، امنیت مردم همان‌گونه که با تجاوز بیگانه، صدمه مى‌بیند با فسادافکنى افراد و جریان برترى طلب داخلى نیز زیان مى‌بیند، در رابطه با مخالفتهاى داخلى نخست باید از گفت‌وگو و حکمیت استفاده کرد و در صورت ناکامى، از قدرت بهره جست. حکومت مشروعیتش برخاسته از مشیت الهى و شایستگى‌ها و خدمات است، هر گاه مردم اعلان آمادگى کنند بر آگاهان لازم است به تشکیل حکومت و تدبیر امور بپردازند، شایستگى کارگزاران، خدمات حکومت و انتخاب و بیعت مردم، مردمى شدن حکومت را در پى دارد، نظریه خلیفةاللهى با پیش‌شرط شایستگى‌ها و چگونگى ارائه خدمات، جلو استبداد را مى‌گیرد ولى نظریه تئوکراسى غربى بستر پیدایش استبداد به حساب مى‌آید.
منابع مشابه
قرآن و آزادى سیاسى
آزادى سیاسى - از مهم‌ترین مباحث فلسفه سیاسى - در پرتو دیدگاه آیات قرآن مورد مطالعه و بررسى قرار گرفته است. نویسنده پس از تبیین آزادى اجتماعى به عنوان بستر آزادى سیاسى، به مقایسه مفهوم آزادى از نگاه اندیشه غربى و اندیشه اسلامى پرداخته و بر آن است که از منظر قرآن، میان خودسازى و رهایى از اسارت هواها و شهوات، ارتباطى عمیق حکم‌فرماست و پیروى از غرایز، همانند اطاعت از فرعون‌ها و طاغوت‌ها بردگى است....
متن کاملبررسى تطبیقى زن در نگاه جاهلیت، ادیان، اسلام و فمینیسم
بررسى تطبیقى زن در ادیان قدیم، اسلام و فمینیسم است. زن در ادوار تاریخ حیات انسانى و در نگره‌هاى ادیان و مکاتب مختلف، در هویت، حقوق و ویژگى‌هاى خویش، نگاه‌هاى متفاوت و گوناگونى را بر تابیده است اما در هیچ منظرى به اندازه دیانت اسلامى، واقع‌بینى نسبت به زن دیده نمى‌شود. نویسنده، نگرشهاى مختلف چون باورهاى جاهلى، زرتشتى، یهودى، مسیحى، اسلام، مکتب‌هاى فلسفى و فمینیستى معاصر، نسبت به زن را در یک برر...
متن کاملنگرشى تطبیقى به قرآن و انجیل (2)
نمایش بخشى از هماهنگى‌هاى بین قرآن و انجیل و نقطه‌هاى افتراق تحمیلى بر انجیل نسبت به قرآن است. نویسنده، پس از گزارش از بخشهاى مختلف کتاب مقدس و تقسیم آن به عهد قدیم و عهد جدید، از سه فرقه بزرگ مسیحیت: کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان نام مى‌برد و مهم‌ترین مناسک و شعائر اصلى دین مسیح را: تعمید، عشاى ربانى، اعتراف، تدهین و سلسله مراتب روحانیان برمى‌شمارد و نظریه کلیسا و پاره‌اى از محققان را درباره ان...
متن کاملفساد سیاسى و ثبات سیاسى
در ادبیات جامعه‌شناسى سیاسى، بین فساد و ثبات سیاسى کشورها رابطه‌اى پارادکسیکال وجود دارد. عده‌اى معتقدند که فساد سیاسى زمینه بى‌ثباتى است، در نقطه مقابل دیگران معتقدند حکام فاسد با توجه به همان قاعده فساد سیاسى، ناراضیان خود را مى‌خرند. این مقاله دیدگاه متعارف را در زمینه رابطه منفى بین فساد و ثبات سیاسى مى‌پذیرد و مدعى است که در رابطه بین فساد سیاسى و ثبات سیاسى عامل نابرابرى درآمدى مى‌تواند ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 23-24
صفحات 56- 89
تاریخ انتشار 2001-01-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023